Ο Νικόλαος Χρυσόγελος (1780-1857) , υπήρξε μαθητής της Πατμιάδος Εκκλησιαστικής Σχολής και του Αθανασίου Πάριου, καθηγητής της εν Σίφνω Σχολής του Παναγίου Τάφου και εν συνεχεία ανεδείχθη Μέγας Διδάσκαλος του Γένους, Δίδαξε και μετέδωσε τις τέχνες και τα γράμματα σε εκατοντάδες νέους και υπήρξε ο θεμελιωτής της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ανέπτυξε πολύπλευρη δραστηριότητα για τον ξεσηκωμό του νησιού και την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 ύψωσε πρώτος τη σημαία της Επανάστασης στη Σίφνο και αφού τέθηκε επικεφαλής 150 Σιφνιών πολεμιστών αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο, όπου ανέπτυξε πολύμορφη αγωνιστική δράση. Ήταν επίτιμος αντιπρόσωπος της Σίφνου στις εθνοσυνελεύσεις. Αγωνιστής και ικανός παιδαγωγός ενστερνιζόταν τις παιδαγωγικές και ηθικές αξίες του Καποδίστρια στα θέματα της αγωγής. Ο Καποδίστριας προς αναγνώριση της προσφοράς του τον διορίζει Γραμματέα της επί των Εκκλησιαστικών και της δημόσιας εκπαίδευσης και προσωρινό Γραμματέα Δικαιοσύνης (1829).
Ιωάννης Καποδίστριας
