Ο Ιωάννης Καποδίστριας είναι αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, πράγμα που για την ελληνική πραγματικότητα αλλά και νοοτροπία, σημαίνει πως όσο αγαπήθηκε, άλλο τόσο τον μίσησαν. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από το τραγικό του τέλος.

Ένα από τα στοιχεία της ζωής του Ιωάννη Καποδίστρια που είναι άγνωστα για τον Έλληνα, είναι πως ο πολιτικός αυτός δεν αγαπήθηκε μόνον εντός Ελλάδος. Όχι, δεν αναφέρομαι για την Ρωσία στην οποία έκτισε το πολιτικό του όνομα, αλλά για την Ελβετία. Ναι, την Ελβετία, η οποία μάλιστα τον έχει ανακυρήξει και εθνικό της ήρωα.

Πόσο περίεργο μπορεί να ακούγεται αυτό; Είναι όμως αλήθεια, και έχει και μία πολύ σοβαρή αιτιολόγηση. Δεν πρόκειται για μία αναγνώριση των ικανοτήτων ενός ατόμου ασχέτως εθνικότητος, αλλά για την ευγνωμοσύνη προς τον Ιωάννη Καποδίστρια για την συμβολή του στην γέννηση ενός κράτους-έθνους, αυτού της Ελβετίας.

Για να τα πάρουμε τα πράγματα με την σειρά, το κείμενο αυτό γράφεται διότι σαν σήμερα το 1817, ο Ιωάννης Καποδίστριας λαμβάνει την ελβετική υπηκοότητα σε αναγνώριση της συμβολής του στη δημιουργία του ομοσπονδιακού συστήματος της Ελβετίας.

Όταν ο Καποδίστριας ηγήθηκε της Κυβερνήσεως, η Ελληνική επικράτεια αποτελείτο από το Ναύπλιο, μερικές πόλεις της Ανατολικής Πελοποννήσου, την περιοχή του Ισθμού και των Μεγάρων μέχρι την Ελευσίνα, τη Μάνη καθώς και μια μικρή έκταση της Δυτικής Ελλάδος τα νησιά του Αργοσαρωνικού.

Ο Καποδίστριας χειριζόταν ο ίδιος την εξωτερική Πολιτική του κράτους και με τη διορατικότητα, την ευφυία και το διπλωματικό του κύρος πέτυχε να επαναφέρει το Ελληνικό ζήτημα στην επικαιρότητα και να επηρεάσει την ευρωπαϊκή πολιτική υπέρ της Ελλάδος ώστε να πετύχει την αυτονομία του Ελληνικού κράτους.

Πέτυχε να εφαρμόζονται ή να τροποποιούνται ή να μην γίνονται αποδεκτές οι λαμβανόμενες αποφάσεις των Τριών Δυνάμεων όταν στρέφονταν κατά των ελληνικών συμφερόντων. Τα υπομνήματα και οι απόψεις της Ελληνικής Κυβερνήσεως γνωστοποιούνταν στους Υπουργούς και τους Βασιλείς των Μεγάλων δυνάμεων, και ετύγχαναν ιδιαιτέρας προσοχής.

Ενήργησε με ταχύτητα και καταλήφθηκε η Στερεά Ελλάδα για να υπάρχει τετελεσμένο γεγονός κατά την ώρα των διπλωματικών συζητήσεων στα Ευρωπαϊκά συνέδρια. Ετσι παραχωρήθηκε στην Ελλάδα ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα με το πρωτόκολλο του Μαρτίου του 1829 και με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίσθηκε μια ευρεία εδαφική περιοχή ώστε το νέο κράτος να είναι βιώσιμο.
Από την άλλη κατόρθωσε να αποχωρήσει ο Ιμπραήμ το ταχύτερο δυνατό από την Πελλοπόνησσο και δεν έδωσε την ευκαιρία σε Γαλλία, Αγγλία και Ρωσία να μετατρέψουν την Ελλάδα σε πεδίο συγκρούσεων των συμφερόντων τους, αλλά να επιτευχθεί μία ισορροπία μεταξύ τους. Κάθε στρατιωτική επιχείριση πραγματοποιήθηκε κατόπιν συμφωνίας και των Τριών δυνάμεων, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να μη γίνει πεδίο συγκρούσεως τους και καμία πολεμική επιχείρηση να μην εξελιχθεί σε ξενική κατοχή.

Τέλος, ο Καποδίστριας με το πρωτόκολλο του Λονδίνουστις 14/26 Σεπτεμβρίου του 1831 παρέδωσε το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Βαλκανικής με βόρεια συνοριακή γραμμή τους κόλπους Βόλου και Άρτας. Δυστυχώς όμως δεν πρόφτασε να μάθει το αισιόδοξο αποτέλεσμα γιατί η είδηση έφτασε στην Ελλάδα μετά τη δολοφονία του.

Ο Καποδίστριας τον Απρίλιο του 1828 υπέβαλε στον Τσάρο Νικόλαο σχέδιό του, το οποίο προέβλεπε την αναδιοργάνωση των κρατών της Βαλκανικής σε Ομοσπονδία πέντε επαρχιών (Ελλάδος, Ηπείρου, Μακεδονίας, Σερβίας και Δακίας) με ελεύθερη πόλη την Κωνσταντινούπολη. Το σχέδιό του απορρίφθηκε με τη συνθήκη της Αδριανουπόλεως (14.9.1829).

Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους των Αθηνών και της Κέρκυρας υπάρ­χουν πλήθος εγγράφων για τις συνωμοτικές ενέργειες του Άγγλου και του Γάλλου αντιπρέσβεων εναντίον του Κυβερνήτου Ιωάννη Καποδί­στριακαι των πολλών άλλων ξένων προξένων, αξιωματικών και ναυάρ­χων και δύο αυτών χωρών, οι οποίοι υποκινούσαν τους αντικαποδιστριακούς Έλληνες αρχηγούς να στασιάσουν εναντίον του Κυβερνήτου.

1. Από το μεγάλο αυτό αριθμό των εγγράφων – πηγών που αποδει­κνύουν με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο την ενοχή των δύο αυτών ξέ­νων δυνάμεων, τόσο στα στασιαστικά κινήματα και τις ανταρσίες των Ελλήνων όσο και στην τραγική τελευταία πράξη της δολοφονίας του Καποδίστρια, αναφέρω στην παρούσα ανακοίνωσή μου μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα και πληροφορίες από τις αδιάψευστες αυ­τές ιστορικές πηγές που αφορούν αποκλειστικά στις ενέργειες των Άγγλων, για τους οποίους οι πάντες έγραφαν -κυρίως οι νεώτεροι- ότι δεν υπάρχουν στοιχεία αποδεικτικά. Καταβάλλεται δε προσπά­θεια να φανερώσουν τη χρονολογική εξέλιξη.

  Θά εἶναι μεγάλο κρῖμα, ἄν πάει χαμένη καί ἡ φετεινή ἐπέτειος τῆς 25ης Μαρτίου 1821, μέ ἕναν ἑορτασμό ρουτίνας ἤ μᾶλλον μέ μιά σειρά ἀπό ἀνιαρές ἐκδηλώσεις πού μᾶς ὁδηγοῦν σιγά-σιγά στήν κατάργηση τῆς ἑορτῆς.

Εἶναι πολύ νωπές οἱ ἀπόπειρες πού ἔγιναν ἀπό πολιτικά πρό­σω­πα γιά νά δοκιμασθῆ ὁ βαθμός πνευματικῆς ἀναισθησίας τοῦ λα­οῦ μας, ἄν, δηλαδή, ἔχει ἀκόμη ἤ δέν ἔχει δυνάμεις ἀντιστάσεως στήν παραχάραξη τῆς Ἱστορίας του. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ δοκιμές γίνονται γιά νά παραποιοῦνται συστηματικά τά Γεγονότα, ἡ Ἱστο­ρι­κή Πραγματικότητα, καί τότε, ἄν ἀκυρωθοῦν τά Γεγονότα, εἶναι προφανές ὅτι ἡ κατάργηση τοῦ ἑορτασμοῦ τους θά εἶναι αὐτο­νό­ητη!

Ἡ κατάργηση τῶν ὑπαρξιακῶν ἐπετείων τοῦ Γένους μας εἶναι καί τό τελικό ζητούμενο καί ὁ ἐπιδιωκόμενος σκοπός τῶν ξένων ἀλλά καί τῶν ντόπιων ξενόδουλων ὑποτακτικῶν τους, στήν προ­­κει­μέ­νη δέ περίπτωση, ὡς πρός τήν ἐπέτειο τῆς Παλιγγενεσίας μας, προ­στί­θε­ται καί ἕνας ἐπιπλέον λόγος, ἡ...ἐνόχληση τῶν γειτόνων μας Ὀ­θω­μα­νῶν, οἱ ὁποῖοι, σημειωτέον, ἑορτάζουν μέ προκλητικό, μάλιστα, τρόπο τήν ἐπέτειο τῆς Ἁλώσεως τῆς Πόλης, ὀργανώνοντας –ἐκτός ἀπό στρατιωτικές παρελάσεις– καί ἀναπαραστάσεις τῶν τελευταίων στιγμῶν τῆς Βασιλεύουσας!

Γενικά – Η κατοχύρωση της ελβετικής ουδετερότητας – Η σύσταση της Γερμανικής Ομοσπονδίας – Ο διακανονισμός των γαλλικών υποθέσεων – Η πολιτική για την ενοποίηση της Ευρώπης

Στις 17 Φεβρουαρίου 1820 ο Αυστριακός πρεσβευτής στην Πετρούπολη Λέμπτζελτερν μετέφερε, μ’ ένα απόρρητο υπόμνημά του προς τον Μέττερνιχ, τις ύστατες -λίγο πριν την πολιτική εξουθένωση του- απόψεις του Καποδίστρια: «Αυτό που θα είχε εξασφαλίσει μια αιώνια ειρήνη στην Ευρώπη», είχε δηλώσει ο Ρώσος Γραμματέας της Επικρατείας, «θα ήταν να διακηρυχτεί η αρχή της ουδετερότητας σαν θεμελιώδης βάση της Γερμανικής Ομοσπονδίας, να περιληφθούν δε σ’ αυτή όλες οι Ομόσπονδες Δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης και της Δανίας. Ποιος θα πολεμούσε τότε και γιατί; Θα βλέπαμε τότε την μάστιγα των μονίμων στρατών να εξαφανίζεται από παντού… αλλά αυτό είναι μια χίμαιρα» [i].

Οι τολμηρές αυτές σκέψεις του υπεύθυνου φορέα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, διατυπωμένες στα δύσκολα και αντιδραστικά χρόνια της «Ιεράς συμμαχίας», αποδεικνύουν, ότι ο Καποδίστριας είχε χαράξει προσωπική εξωτερική πολιτική, η εφαρμογή της οποίας μοιραία θα τον εξέθετε στα μάτια του προϊσταμένου του Αυτοκράτορα Αλέξανδρου I. Λίγους μήνες αργότερα, στις 29 Ιουλίου 1820, ο Λέμπτζελτερν αποκάλυπτε στον Καγκελλάριό του ότι ο Τσάρος Αλέξανδρος είχε συχνά διαφορετική γνώμη από εκείνη του Κόμητος Καποδί­στρια και ότι ο τελευταίος είχε διατυπώσει πολλές φορές τα παράπο­νά του σχετικά μ’ αυτές τις «συγκρούσεις».

Αρετή Φεργάδη-Τούντα

Καθηγήτρια

Εισαγωγικά

Ο τίτλος της εισήγησής μου, «Ιωάννης Καποδίστριας, ο θεμελιωτής των Διεθνών Σχέσεων» ίσως να φαίνεται ασύμβατος προς την εποχή κατά την οποία έζησε, έδρασε και μεγαλούργησε ο μεγάλος αυτός Έλληνας. Ήταν η εποχή κατά την οποία οι Διεθνείς Σχέσεις δεν είχαν αναγνωρισθεί ως ξεχωριστός επιστημονικός κλάδος, ως ακα- δημαϊκή επιστήμη, γεγονός το οποίο συνέβη κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αφετηρία, βέβαια, των Διεθνών Σχέσεων εντοπίζεται σε προηγούμενους αιώνες, δίχως να δύναται να προσδιοριστεί επακριβώς η χρονική στιγμή της γένεσής τους. Ωστόσο, μετά την καθιέρωσή τους ως ξεχωριστός ακαδημαϊκός κλάδος, εξελίχθηκαν με γοργούς ρυθμούς, διευρύνοντας το γνωστικό τους αντικείμενο και συμπεριλαμβάνοντας σ’ αυτό όλο και ευρύτερα ερευνητικά πεδία¹. Ίσως, ακόμα, να φανεί παράδοξος λόγω του ότι αναφέρεται το άρθρο «ο». Ήταν ο Καποδίστριας ο θεμελιωτής των Διεθνών Σχέσεων ή θεμελιωτής των Διεθνών Σχέσεων; Η απάντηση είναι πως ήταν ένας εκ των θεμελιωτών των Διεθνών Σχέσεων της εποχής εκείνης, εκ των πρωτεργατών της διαμόρφωσης του διεθνούς διακρατικού συστήματος, που τη χρονική περίοδο της δράσης του βρισκόταν σε εξέλιξη. Ο Καποδίστριας, συνδιαλεγόμενος και συμπορευόμενος με εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Μέττερνιχ, ο τσάρος Αλέξανδρος της Ρωσίας, ο Κάσλρη, κ. ά., οι οποίοι εξέφραζαν τις απολυταρχικές τάσεις της εποχής, συναποφάσισε το καθεστώς, πολιτικό και εδαφικό, που προέκυψε από το σύνολο των διεθνών πράξεων, των υπο γραφεισών στη διάρκεια του Συνεδρίου της Βιέννης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και οι συνοδοιπόροι τους στο Συνέδριο, στους οποίους περιλαμβανόταν και ο Καποδίστριας, κατέχοντας ξεχωριστή θέση, βασιζόμενοι στις αρχές της ισορροπίας των Δυνάμεων και της νομιμότητας, επαναπροσδιόρισαν τον πολιτικό και εδαφικό χάρτη της Ευρώπης και το καθεστώς, που εγκαθίδρυσαν, προσπάθησαν να το διαφυλάξουν και να το διατηρήσουν μέσα από το Διευθυντήριο των Δυνάμεων. Η σύσταση του Διευθυντηρίου στηρίχθηκε σε ορισμένα από τα συμβατικά κείμενα της Βιέννης και κατηύθυνε τις τύχες του κόσμου ως την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Καποδίστριας, συνεργαζόμενος με ογκόλιθους της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής και μετέχοντας σ’ αυτές τις διαβουλεύσεις, έθεσε το δικό του στίγμα σε πολλές από τις πολιτικές και διπλωματικές μεταβολές. Επιπλέον, ως υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, συμμετείχε στις εν γένει διεθνείς εξελίξεις αλλά και στα, μετά τη Βιέννη, διεθνή Συνέδρια, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις συναποφάσιζαν για την τύχη των ευρωπαϊκών λαών. Τέλος, από τη θέση του Κυβερνήτη της Ελλάδας, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη σύσταση «ανεξάρτητης και ευνομούμενης πολιτείας». Οι έννοιες αυτές, ωστόσο, θα αποσαφηνιστούν επαρκέστερα με την επισήμανση των σημαντικών ιστορικών στιγμών της διπλωματικής δράσης του Ιωάννη Καποδίστρια και της συμβολής του στην εξελικτική πορεία του ιστορικού γίγνεσθαι· ταυτοχρόνως, όμως, και στη διαμόρφωση του ανερχόμενου διακρατι- κού συστήματος και κατ’ επέκταση και των Διεθνών Σχέσεων μιας μακράς ιστορικής περιόδου.

Γεώργιος Πουκαμισάς
Πρέσβης της Ελλάδος στο Βουκουρέστι

Μετά την Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζηά (1774), η δυναμικήγενέσεως του Ανατολικού Ζητήματος, τέθηκε σε κίνηση. Επιταχύνθηκεμε τις Συνθήκες του Ιασίου (1792) και του Βουκουρεστίου (1812). Μετην πρώτη, η Τσαρική Ρωσία έφτασε στον ποταμό Δνείστερο, στα όριαδηλαδή των ρουμανικών χωρών, εκτοπίζοντας τους Οθωμανούς απότο σύνολο της βόρειας ακτής του Εύξεινου Πόντου. Με την δεύτερη,μετακίνησε το σύνορο δυτικώτερα, στον Προύθο, και αποσπούσε έτσιτην Βεσσαραβία, συστατικό μέχρι τότε τμήμα της υπό οθωμανική επικυριαρχία ηγεμονίας της Μολδαβίας. Εν τω μεταξύ, οι Σέρβοι πουείχαν εξεγερθεί το 1804, υπό τον Καραγεώργη, αποκτούσαν αυτονομία, στην περιοχή γύρω από το Βελιγράδι. Η Υψηλή Πύλη, κλονιζότανσοβαρά. Οι χριστιανικοί πληθυσμοί των Βαλκανίων τελούσαν σε έναπρωτόγνωρο αναβρασμό. Το παλιρροϊκό κύμα της Γαλλικής Επανάστασης, γνώριζε ισχυρές απηχήσεις στην οθωμανική Ευρώπη, με πρώτους απόστολους τους Ρωμιούς/Έλληνες.

Θα κρατούσε ο Σουλτάνος τις κτήσεις του, και ποιά προμηνυόταν ητύχη τους; Ποιός θα επωφελείτο; Τι θα διαδεχόταν την Αυτοκρατορίασε υποχώρηση; Ποιός και με ποιό πολιτικό σύστημα κυβερνώμενος;Πόσο πιθανό ήταν η Ρωσία να βρεθεί να κρατά τα κλειδιά του Εύξει
νου, ενδεχόμενο που Βρετανία και Γαλλία προσπαθούσαν να αποτρέψουν;

Πατήστε το κουμπί "FullScreen" για να δείτε το κείμενο σε όλη την οθόνη

* Η Ενοριακή Ευλογία είναι μηναίο περιοδικό του Ι.Ν.Αγίου Νικολάου Πευκακίων

Ελένη Διβάνη Καθηγήτρια

Η ελληνική επανάσταση πέρασε από πολλά σκαμπανεβάσματα αλλά το 1825 διέτρεξε το πιο σοβαρό κίνδυνο. Οι επαναστατημένοι έλληνες, παρά το γεγονός ότι αρχικά σημείωσαν σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες, δυσκολεύονταν να θεμελιώσουν μια ενιαία κρατική μηχανή, ικανή να συγκεντρώσει πόρους, να εγγυηθεί ενιαία διοίκηση του στρατού και του στόλου αλλά και να σχεδιάσει αποτελεσματικά την άμυνα τους. Οι πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος φάνηκαν ως εκ τούτου όταν η Πύλη έλυσε τα εσωτερικά της προβλήματα και μπόρεσε να ξεκινήσει απερίσπαστη την αντεπίθεση με τη συμμαχία του Μωχάμετ με τον Χεδίβη της Αιγύπτου Μωχάμετ - Αλη¹.

Ο στρατός του Ιμπραήμ τον Ιούνιο έφτασε τάχιστα έξω απ’ το Ναύπλιο. Ήταν η στιγμή που οι πάντες πλέον προσεύχονταν για βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 –ακριβώς πριν από 180 χρόνια- δολοφονήθηκε από ελληνικό χέρι ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος. Ήταν ξημέρωμα, την ώρα που ο ευλαβής πολιτικός πήγαινε από Όρθρου βαθέος στον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στο Ναύπλιο. Ως ένα σύντομο πολιτικό μνημόσυνο στον δημιουργό και ανορθωτή της Νεωτέρας Ελλάδος ας θυμηθούμε ορισμένα στοιχεία από τη ζωή και την προσφορά του.

Ο Κερκυραίος κόμης Καποδίστριας πίστευε ότι ο Ελληνισμός θα αναγεννηθεί μόνον αν παραμείνει ριζωμένος στις διαχρονικές ελληνορθόδοξες αξίες. Διάβαζε κάθε μέρα την Αγία Γραφή και αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Πλούταρχος. Είχε πάντα μαζί του την εικόνα της Παναγίας της Πλατυτέρας και μετά τη δολοφονία του ετάφη στη Μονή της Πλατυτέρας στην Κέρκυρα. Τόνιζε την ανάγκη να γαλουχηθούν τα ελληνόπουλα με την Ορθόδοξη Πίστη και τη ακατάλυτη συνέχεια του Ελληνισμού. Όταν έγραφε προς τους ξένους διπλωμάτες υπογράμμιζε τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του Έθνους μας: «Το Ελληνικόν Έθνος σύγκειται από των ανθρώπων, οίτινες από της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως δεν έπαυσαν ομολογούντες την Ορθόδοξον Πίστιν και την γλώσσαν των Πατέρων αυτών λαλούντες».

Ο Καποδίστριας και η κεντρική διπλωματικήεκπροσώπηση της Ελλάδος

Βασίλειος Κασάπογλου
Πανεπιστημιακός

Ι. Προδιάθεση

Η διεθνής εκπροσώπηση ενός κράτους, τ.έ. η εξασφάλιση της συνεχούς και ενεργού παρουσίας του στις διεθνείς διακρατικές σχέσεις σε διμερές και πολυμερές παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, συνιστά, αμέσως μετά την κατοχύρωση της συνταγματικής νομιμότητας in foro domestico, και ταυτοχρόνως με την διασφάλιση της εθνικής αμύνης και ασφαλείας, την πλέον σημαντική αρμοδιότητα του αρχηγού του κράτους, εξ ου και αυτός, ως προς το εν λόγω λειτούργημα, καλείται «διεθνής παραστάτης» (=εκπρόσωπος) της πολιτείας. Ομως η επιτυχής εκπροσώπηση του κράτους στις διεθνείς σχέσεις του προϋποθέτει την ύπαρξη μίας καλώς οργανωμένης, στελεχωμένης και αποτελεσματικώς λειτουργούσας διπλωματικής υπηρεσίας, τ.έ. κλάδου της δημοσίας διοίκησης επιφορτισμένου με την διεύθυνση και διαχείριση των εξωτερικών υποθέσεων του κράτους, ο οποίος να εξασφαλίζει την συνεχή και αποδοτική συμμετοχή του σε όλες τις ανά την υφήλιο διεργασίες και εξελίξεις του διεθνούς κοινωνικού γίγνεσθαι. Εξ ου και η διπλωματική υπηρεσία έχει την αυτή ζωτική στρατηγική σημασία με τις ένοπλες δυνάμεις του κράτους, εφ' όσον και αυτή –κατά τον γνωστό αφορισμό– διαρκώς διεξάγει μάχες με τα άλλα κράτη δι' ειρηνικών μέσων. Διότι, ακριβώς, το κράτος, μέσω της θεσμικής και νομικώς ισότιμης διμερούς και πολυμερούς συνεργασίας του με τα λοιπά ομόλογά του συστατικά μέλη της διεθνούς κοινότητας των κρατών, διασφαλίζει την αποτελεσματική προάσπιση και προώθηση των συμφερόντων του και την ειρηνική διεκδίκηση των δικαιωμάτων του.Γι' αυτόν, λοιπόν, τον λόγο και κάθε νεοσύστατο κράτος επιδιώκει την ταχύτερη και ευρύτερη δυνατή επίσημη διεθνή αναγνώρισή του, τ.έ. την καθολική και ανεπιφύλακτη νομική παραδοχή εκ μέρους των προϋφισταμένων κρατών, της υπόστασής του ως νομικώς ισότιμης με αυτά οργανωμένης, αυθύπαρκτης και κυρίαρχης πολιτικής οντότητας (πολιτείας), μέλος της παγκόσμιας κοινότητας των κρατών. Αυτός, άλλωστε, είναι, επίσης, ο λόγος για τον οποίο τα εθνικο-απελευθερωτικά κινήματα των λαών, κατά την διάρκεια των αγώνων τους προς αποτίναξη του ζυγού των δυναστών τους, επιζητούν την σύναψη έστω και στοιχειωδών ατύπων σχέσεων με τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό κρατών, ούτως ώστε να επιτυγχάνουν, τουλάχιστον, την de facto ευμενή αντιμετώπισή τους και, ακολούθως, μετά την επικράτησή τους, την de iure αναγνώριση της πολιτειακής τους ύπαρξης και του ρόλου τους στην διεθνή πολιτική ζωή.

Ο Πέτρος Παπαπολυβίου,, αναπληρωτής Καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστημίο Κύπρου, παρουσιάζει στο κοινό της Λευκωσίας, τα σχέδια του Ιωάννη Καποδίστρια για τον Ελληνισμό.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως ο Ι.Καποδίστριας ίσως να ήταν και ο μόνος πραγματικά 'ενωτικός' Κυβερνήτης της Ελλάδας όσον αφορά την Κύπρο και τον Ελληνισμό της ανατολής όταν δεν υπήρχε καν Ελληνικό κράτος.

Από την εκδήλωση: 'Καποδίστριας: Ένας διαχρονικά επίκαιρος κυβερνήτης',

Διοργανωτής: 'Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού'

Το Φεβρουάριο του 1804 στη σερβική ορεινή περιοχή της Σουμάντιγια (Sumadija) ξέσπασε το πρώτο εθνικοαπελευθερωτικό της Χερσονήσου του Αίμου, το κίνημα των Σέρβων υπό τον Γεώργιο Πέτροβιτς, που μας είναι περισσότερο γνωστός σαν Καραγιώργης. Το κίνημα αυτό, παρόλο τον ηρωισμό των Σέρβων, θα καταπνιγεί στο αίμα του. Οι διεθνείς συνθήκες, που επικρατούσαν τότε στην Ευρώπη, και κυρίως η ρωσοτουρκική συνθήκη του Βουκουρεστίου που υπογράφτηκε στα 1812, συνετέλεσαν στο να σβήσει και η τελευταία εστία αντίστασης των Σέρβων επαναστατών στα 1813 [1]. Μετά όμως από δύο χρόνια οι Σέρβοι θα ξαναπάρουν τα όπλα, τη φορά αυτή υπό τον Μίλος Ομπρένοβιτς[2](Milos Obrenovic), ο οποίος, ακολουθώντας διπλωματικές με­θόδους, κατόρθωσε να επιτύχει την πολυπόθητη αυτονομία για τη χώ­ρα του το έτος 1830.

 Χάρης Καραμπαρμπούνης
Πρέσβης ε.τ.

Η εισήγηση αυτή περιορίζεται κυρίως στην ευρωπαϊκή δράση του Ιωάννη Καποδίστρια από το 1803 μέχρι το 1822, οπότε και απομακρύνθηκε από τη ρωσική διπλωματική υπηρεσία. Συνεπώς δεν αναφέρεται στο ρόλο του στην υπόθεση της ελληνικής επανάστασης, ούτε και στη θητεία του ως Κυβερνήτη της Ελλάδας (1828-1831). Η μόνη αναφορά σε ελληνικές υποθέσεις είναι το Επτανησιακό, ως ζήτημα όμως ευρωπαϊκής πολιτικής και αντικείμενο του Συνεδρίου της Βιέννης.

Σταδιοδρομία
Γεννημένος στην Κέρκυρα, με καταγωγή την ΄Ιστρια της Αδριατικής και από ευγενή οικογένεια, γραμμένη στη Χρυσή βίβλο, ο Ιωάννης
Καποδίστριας, σπούδασε ιατρική στην Πάντοβα καθώς και νομικά και φιλοσοφία. Σύντομα, χάρις και στον πατέρα του Αντώνη που ήταν
εκπρόσωπος της Ιονίου Γερουσίας, αναμείχθηκε με τα κοινά των Επτανήσων, που από το 1800 έχουν περάσει στη ρωσοτουρκική κυριαρχία. Στο πρωτόγνωρο αυτό πολιτειακό σχήμα, ο Κερκυραίος εκλέχθηκε το 1803 Γενικός Γραμματέας της Επτανήσου Πολιτείας, στη συνέχεια συνέβαλε στη σύνταξη του Ιόνιου Συντάγματος (1803) και αργότερα διατέλεσε έκτακτος επίτροπος για την άμυνα της Λευκάδας κατά του Αλή Πασά (1807). Τα αξιώματα αυτά έδωσαν στον Καποδίστρια την ευκαιρία να έλθει σε επαφή με τους αντιπροσώπους στο νησί και ιδιαίτερα με τον Ρώσο Πληρεξούσιο Γ. Μοτσενίγο και, σε συνδυασμό και με την άρνησή του να δεχθεί να υπηρετήσει τους Γάλλους που από το 1807 είχαν επανέλθει στο νησί, να του ανοίξουν τον δρόμο για την Αγ. Πετρούπολη.

Ο κ. Ανδρέας Κούκος, Καθηγητής Νεώτερης Ιστορίας Σχολής Εθνικής Αμύνης- Νομικός- Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια, έδωσε διάλεξη με θέμα:
«Οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις του Ιωάννη Καποδίστρια για τη διεύρυνση των συνόρων του Ελληνικού Κράτους » την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2013.

Τα ίχνη του Νεοελληνικού Κράτους

κατά την περίοδο του Ιωάννη Καποδίστρια*

Γεώργιος Τσατήρης

Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου

του Δήμου Αίγινας, Δικηγόρος,

Υπεύθυνος του Δικτύου Πόλεων «Ιωάννης Καποδίστριας»

1. Οι προεργασίες και η συγκυρία για τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους

Η προσπάθεια και η διαδικασία συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους διακρίνεται από τη σύγχρονη ιστοριογραφία μεθοδολογικά σε τέσσερις περιόδους. Την προεπαναστατική περίοδο 1770-1820, την περίοδο του αγώνα για ανεξαρτησία 1821-1828, την καποδιστριακή περίοδο 1828-1831 και την πρώτη οθωνική περίοδο, την περίοδο της απολυταρχίας του Όθωνα 1833-1843¹. Εννοείται ότι οι παραπάνω περίοδοι δεν έχουν στεγανά μεταξύ τους, έχουν άμεση ιστορική συνέχεια, όχι μόνο χρονική αλλά και ανάπτυξης νέων ιδεολογιών που συγκρούονται με ήδη παλιότερες υφιστάμενες στο διαμορφούμενο νεοελληνικό χωροχρόνο, δημιουργώντας έτσι νέα ιστορικά υποκείμενα και διακριτή ιστορική συνείδηση². Η άμεση συνέπεια της ιστορικής αυτής διαδικασίας ήταν η δημιουργία του νέου, ανεξάρτητου από την οθωμανική αυτκρατορία κράτους με ομοιογενή ελληνικό πληθυσμό, που επιδιώκει στο εξής την προαγωγή ελληνικών συμφερόντων³, ανατρέποντας την υπάρχουσακατάσταση από το1453-1821.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί, με όλες τις επιφυλάξεις των ιστορικών αντιφάσεων που η σύγχρονη ιστοριογραφία επισημαίνει, ότι οι έννοιες πατρίδα και γένος Ελληνικόν εκκολάπτονται ήδη από τον 13ο αιώνα και αναπτύσσονται ιδιαίτερα τον 15ο αιώνα, όταν η Άλωση της Κωνσταντινούπολης οριστικοποίησε την ήττα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όχι μόνον από τους Τούρκους, αλλά με μία πολιτική έννοια και από τους Δυτικούς⁴.