Δόμπολης Ιωάννης

(Πετρούπολη ή Νίζνα Ρωσίας 1769 – Πετρούπολη 1850)

 

Ο Ιωάννης Δομπόλης γεννήθηκε το 1769 στην Πετρούπολη. Καταγόταν από το χωριό Κρετσούνιτσα της επαρχίας Κουρέντων Ηπείρου και ήταν γιος του Τριαντάφυλλου Δομπόλη. Εμαθε τα πρώτα του ελληνικά γράμματα στη γενέτειρα του, την Πετρούπολη και παράλληλα έμαθε γαλλικά και ρωσικά.
Επαγγελματικά ασχολήθηκε με το εμπόριο και με τις τραπεζικές επιχειρήσεις, μεγαλώνοντας έτσι την ήδη μεγάλη περιουσία του πατέρα του.
Δημιούργησε  σχέσεις με επιφανείς ομογενείς καθώς και με μέλη της Αυτοκρατορικής Αυλής της Ρωσίας.
Το 1809 γνωρίστηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια, συνδεόμενος εφεξής μαζί του με στενούς φιλικούς δεσμούς. Το 1811 ανέλαβε την οικονομική διαχείριση της περιουσίας του μετέπειτα υπουργού των Εξωτερικών της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, ενώ από το 1815 και μέχρι το 1820 του ανατέθηκε η ευθύνη του ταμείου της Φιλόμουσου Εταιρείας.
Μετά την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους το 1828, ήλθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αίγινα υπηρετώντας ως γενικός ταμίας των οικονομικών της χώρας, θέση που διατήρησε ως τον Νοέμβριο 1829.
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα συνέβαλε στην ίδρυση Εθνικής Χρηματικής Τράπεζας στο Ναύπλιο, καταβάλλοντας επτακόσια (700) δίστηλα και ταυτόχρονα διατέλεσε «πρόβουλος της Οικονομίας» (υπουργός Οικονομικών). Είναι χαρακτηριστικό πως τους μισθούς που ελάμβανε από όλες τις παραπάνω θέσεις τους, διέθεσε για τις ανάγκες του έθνους. Διακαής πόθος του υπήρξε η αναγέννηση της ελληνικής παιδείας, επιθυμία που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά τη γνωριμία του με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Με τη διαθήκη του, της 4ης Φεβρουαρίου 1849,εκτός ενός ορισμένου ποσού (100.000 ρούβλια) που διέθεσε σε συγγενείς του πατέρα του στην Ήπειρο καθώς και σε άλλους, κληροδότησε το υπόλοιπο της περιουσίας του από οκτακόσιες δεκαπέντε χιλιάδες (815.000) χάρτινα ρούβλια ή διακόσιες τριάντα δύο χιλιάδες οχτακόσια πενήντα επτά (232.857) αργυρά, στο ελληνικό Δημόσιο για την ανέγερση και συντήρηση στην Αθήνα Πανεπιστημίου με την επωνυμία Καποδιστριακό. Ο Δομπόλης όρισε στην διαθήκη του να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο στα Γιάννενα αν είναι δυνατόν, ή στην Πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου. Προσθέτει δε, ότι πρέπει να έχει εκτός των άλλων επιστημονικών οργάνων και εργαστηρίων, και ιδιαίτερο παρεκκλήσιο για να εκκλησιάζονται σε αυτό οι διδάσκαλοι και οι φοιτητές.

 
Ο ίδιος ο Δομπόλης ζήτησε το Πανεπιστήμιο να πάρει το όνομα του Καποδίστρια και όχι το δικό του. Ο Δομπόλης έγραψε στη διαθήκη του: «Οτε το 1809 εγνώρισα τον μακαρίτη κόμητα Καποδίστριαν Ιωάννην, κατόπιν Κυβερνήτην της Ελλάδος, επεσχέθημεν αλλήλοις να μεταχειρισθώμεν παν μέσον προς διάδοσιν της δημοσίας παιδεύσεως εν Ελλάδι· έκτοτε ο σταθερός σκοπός της ζωής μου υπήρξε να κατορθώσω να εκπληρώσω πρεπόντως την δοθείσαν υπόσχεσίν μου...».
Πιο συγκεκριμένα, το ποσό που θα κατετίθετο στη Ρωσική Αυτοκρατορική Τράπεζα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, μαζί με τους τόκους που θα προέκυπταν, από το 1906. Επειδή ήδη υπήρχε το Εθνικό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, συγκροτήθηκαν πλέον δύο πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό που θα περιλάμβανε τις θεωρητικές σχολές και το Εθνικό, στο οποίο εντάχθηκαν οι θετικές σχολές, με κοινή διεύθυνση και κοινή γενική επωνυμία (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιον), αλλά με διαφορετική νομική προσωπικότητα. Σημαντικά ποσά διέθεσε, επίσης, για τη χορήγηση υποτροφιών σε Ηπειρώτες σπουδαστές. Ένα μέρος της περιουσίας του Ιωάννη Δομπόλη, τέλος, εξανεμίσθηκε αργότερα με την Ρωσική Επανάσταση.

Το 1830, λόγω προβλημάτων υγείας, επέστρεψε στην Πετρούπολη, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του, τιμώμενος μάλιστα και με τίτλο ευγενείας.