Ο Καποδίστριας απο την πρώτη στιγμή άφιξης του στην Ελλάδα έδωσε μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη της γεωργίας και στην ενίσχυση των γεωργών. Ο ίδιος έγραφε: «...να βοηθήσωμεν κατά προτίμησιν τους πολίτας εκείνους οίτινες πορίζονται τα προς το ζην εντίμως δια της καλλιέργειας της γης, και ευρίσκονται ήδη εστερημένοι καλύβης, βοσκημάτων και εργαλείων».
Παρόλο που η Βιομηχανική Επανάσταση είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη και οι μηχανές έκαναν την εμφάνιση τους εκτοπίζοντας πολλούς ανθρώπους απο την εργασία τους, ο Καποδίστριας έδωσε προτεραιότητα στη ανάπτυξη της γεωργίας. Δεν θαμπώθηκε απο τα τεχνολογικά επιτεύγματα της Ευρώπης, αλλά τα χρησιμοποίησε και τα αξιοποίησε για να πετύχει αυτό που οραματιζόταν. Πίστεψε στην αξία του Έλληνα αγρότη, στην αξία της Ελληνικής υπαίθρου.Για κανένα λόγο δεν θέλησε να την αφήσει παραμελημένη και εγκαταλελλειμένη. Και, όπως ήταν σωστό και αποτελεσματικό, ξεκίνησε απο την εκπαίδευση. Με συστηματικές και άμεσες ενέργειες προχώρησε στην ίδρυση Γεωπονικής Σχολής στην Τίρυνθα που σκοπό είχε την επαγγελματική μόρφωση των γεωργών. Εκεί δημιουργήθηκαν υποδειγματικές καλλιέργειες με παράλληλη ανάπτυξη της μεταξοσκωληκοτροφίας, οικοποιίας, γαλακτοτροφίας, τυροκομίας κ.ά. Η λειτουργία της Σχολής στην οποία φοιτούσαν παιδιά φτωχών γεωργών, ανατέθηκε στον Γρηγόριο Παλαιολόγο, γεωπόνο που είχε σπουδάσει στο Παρίσι. Για την επιπλέον ενίσχυση των γεωργών απεστάλησαν γεωπόνοι στην ύπαιθρο. Δυστυχώς η Σχολή έπαυσε τη λειτουργία της το 1873. Η ανικανότητα των Βαυαρών να καταλάβουν τις ανάγκες αυτού του τόπου, που είχε ως συνέπεια την κακοδιαχείριση και την κατασπατάληση των πόρων στέρησαν την δυνατότητα στη Σχολή να αποτελέσει ένα πρότυπο υψηλού επαγγελματικού επιπέδου.
Ο Καποδίστριας φρόντισε ώστε ν' απαλλαγούν οι γεωργοί από πολλά φορολογικά βάρη. Στους ακτήμονες γεωργούς που κατοικούσαν σε καλύβες παραχώρησε την κυριότητά τους δωρεάν και έδωσε το ίδιο δικαίωμα σε όσους θα ήθελαν να επαναπατριστούν και να εγκατασταθούν σε γεωργικές περιοχές. Ο Κυβερνήτης φρόντισε επίσης για την καλλιέργεια των εθνικών κτημάτων και τα παραχώρησε σε ιδιώτες με πολυετείς ενοικιάσεις, μέτρο ευεργετικό και για τούς πολίτες, αλλά και για το δημόσιο ταμείο. Και στους κτηνοτρόφους, όμως, χαρίστηκαν οι φόροι των βοσκημάτων, σε αναγνώριση της προσφοράς τους για τη διατροφή των πολεμιστών κατά τα χρόνια του πολέμου. Και σαν μια επιπλέον ενίσχυση τους δόθηκε η ελευθερία της κινήσεως των κοπαδιών και η ασφάλεια τους.
Ο Καποδίστριας φρόντισε να διευρύνει τους ορίζοντες της γεωργικής εργασίας, με την εισαγωγή νέων καλλιεργειών και τη διάδοση νέων γεωργικών προϊόντων, όπως της πατάτας.
Επιθυμούσε ακόμη και την εφαρμογή νέων καλλιεργητικών μεθόδων με τη χρήση βελτιωμένων εργαλείων.: «Ηθελα εν τοσούτω να συστήσω εν εργαστήριον ινα δώσω εις τους Ελληνας το Βελγικόν άροτρον προς ο χρειάζονται εργάται, άροτρον εις παράδειγμα, και άνθρωπος έμπειρος της αυτού χρήσεως.»
Παρά τα προβλήματα και τις δυσχέρειες φρόντισε να φυτευτούν χιλιάδες δένδρα ανά την επικράτεια: «Καίτοι καταπονούμενος υπό πολλών και δεινών ασχολημάτων, κατώρθωσα να φροντίσω ιδιαιτέρως και περί δενδροφυτείας, πράγματος παντάπασι λείποντος κατά τε την Πελοπόννησον και τας νήσους, διότι οι Τούρκοι κατελίμπανον τα δένδρα εις διαφθοράν και οι Έλληνες χειρότερα έπραξαν, εκριζώνοντες και τα περιλειπόμενα. Έφερα λοιπόν εκ Κρήτης εκατομμύρια καστανεών και άλλα δένδρα και μένει να ίδομεν αν η προμήθεια καλώς εγένετο προς ευόδωσιν της φυτείας, ήτος επιχειρηθήσεται το φθινόπωρον...»
Παρατηρούμε στις μέρες μας την πλήρη δικαίωση του Ι. Καποδίστρια μετά από 180 περίπου χρόνια. Η Ελλάδα όλο αυτό το διάστημα όχι μόνο δεν εκμεταλλεύτηκε την Βιομηχανική Επανάσταση ώστε να γίνει μια πρότυπη βιομηχανική χώρα, όπως άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά κατέστρεψε και την αγροτική της παραγωγή. Εάν μπορούσαμε να δούμε αυτό που είχε δει ο Ι. Καποδίστριας θα είχαμε φροντίσει να κάνουμε την Ελλάδα μιά πλούσια χώρα σε αγροτικά προϊόντα και όχι να προσπαθούμε όλα αυτά τα χρόνια να πιάσουμε το τρένο της βιομηχανοποίησης το οποίο τελικά το χάσαμε ανεπιστρεπτί.
Εάν μπορούσαμε να δούμε αυτό που είχε δει ο Ι. Καποδίστριας θα βλέπαμε οτι στη χώρα μας το έδαφος και οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ιδανικές για την παραγωγή εξαιρετικών αγροτικών προϊόντων. Δεν θα παραλογιζόμαστε ενισχύοντας την εισαγωγή ξένων προιόντων με ταυτόχρονη καταστροφή των δικών μας στις χωματερές. Θά ενισχύαμε την αγροτική μας παραγωγή προς την σωστή κατεύθυνση αντί νά επιδοτούμε την καταστροφή ντόπιων καλλιεργειών για λίγα ευρώ.
Τουλάχιστον, την ύστατη αυτή ώρα, ας καταλάβουν οι πολιτικοί μας ότι το μέλλον της Ελλάδος δεν βρίσκεται μόνο στον τουρισμό αλλά και στην αγροτική καλλιέργεια. Ας ενισχυθούν οι τοπικές κοινωνίες και νέοι παραγωγοί στη δημιουργία πρότυπων παραδοσιακών και βιολογικών καλλιεργειών και η χώρα μας θα πρωταγωνιστήσει και πάλι στην εγχώρια αλλά και παγκόσμια αγορά.
Καρζής Νικόλαος
